Sayın Üyemiz,

Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) tarafından yayımlanan güncel gelişmeler, haberler ve duyurular derlenerek bilgilendirme amacıyla aşağıda sunulmaktadır.

1. Bangladeş Gemi Geri Dönüşümü ve Tehlikeli Atık Mevzuatını Güçlendirmeye Yönelik İlerleme Sağlıyor

Bangladeş’in Gemi Geri Dönüşümü ve Tehlikeli Atık Yönetimi Mevzuatının güncellenmesine yönelik değişiklik önerileri, sektörün uluslararası çevre ve güvenlik standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi amacıyla Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (International Maritime Organization-IMO) Emniyetli ve Çevreye Uyumlu Gemi Geri Dönüşümü (Safe and Environmentally Sound Ship Recycling-SENSREC) projesi kapsamında geliştiriliyor.

Önerilen değişiklikler, 16 Şubat 2025 tarihinde Dakka’da düzenlenmiş olan hükümet ve özel sektörden önemli paydaşların katıldığı üst düzey bir çalıştayda sunuldu ve incelendi. Bangladeş Hükümeti, gemi söküm sektörünü Gemilerin Emniyetli ve Çevreye Uyumlu Geri Dönüşümü Hakkında Hong Kong Uluslararası Sözleşmesi (The Hong Kong International Convention for the Safe and Environmentally Sound Recycling of Ships-HKC), Basel, Rotterdam ve Stockholm Sözleşmelerinin temel hükümleriyle uyumlu hale getirmeyi amaçlıyor.

IMO’nun SENSREC Projesi kapsamında düzenlenen çalıştay, Bangladeş gemi söküm ve geri dönüşüm sektöründen 85 katılımcıyı bir araya getirdi. Çalıştaya üç hükümet bakanının da yer aldığı üst düzey yetkililer katıldı.

Bangladeş Denizcilik Bakanlığı Danışmanı Sakhawat HOSSAIN ve Sanayi Bakanlığı Danışmanı Rahman KHAN, Bangladeş’in gemi geri dönüşüm endüstrisini geliştirme konusundaki kararlılıklarını ifade ederken, çevresel performans ve işçi güvenliğinin de ele alınması gerektiğini ifade etti.

Çevre, Orman, İklim Değişikliği ve Su Kaynakları Bakanlığı Danışmanı Rizwana HASAN, sürdürülebilirlik çalışmalarının daha detaylı izlenmesi, emniyet mevzuatının uygulanması ve iş gücünde kaza ve yaralanmaların önlenmesi için daha ağır cezalar verilmesi çağrısında bulundu.

Çalıştaydan gelen öneriler Sanayi Bakanlığı tarafından taslak teklife dahil edilecektir. Son taslak, onay için sunulmadan önce nihai geri bildirim almak amacıyla ilgili hükümet bakanlıklarına gönderilecektir.

IMO liderliğinde yürütülen ve Norveç (çalıştayda Norveç’in Bangladeş Büyükelçisi H.E Håkon Arald GULBRANDSEN tarafından temsil edilmiştir) tarafından finanse edilen SENSREC girişimi, gelişmekte olan ülkelerin Hong Kong Sözleşmesi’ni uygulamasını desteklemeyi ve gemi geri dönüşümünde sürdürülebilir uygulamaları teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Kaynak: IMO (https://www.imo.org/en/MediaCentre/Pages/WhatsNew-2229.aspx)

2. IMO Denizlere Atık Boşaltımıyla Mücadele Çalışmalarını Destekliyor

Orta Amerika ve Karayipler’den Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO) üyesi 5 ülke, denize atık boşaltımını yasaklayan küresel anlaşma olan Londra Protokolü’nü (LP) onaylama ve uygulama seçeneklerini araştırmaktadır.

Guatemala şehrinde 5-7 Mart 2025 tarihlerinde düzenlenen üst düzey bir çalıştayda, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Guatemala, Honduras ve Nikaragua’dan kıdemli yetkililer, bazı durumlar dışında okyanuslara atık boşaltımını yasaklayan LP ile ilgili çeşitli konuları değerlendirdi.

Londra Protokolü ayrıca, deniz tabanında karbon yakalama ve depolama ile okyanus gübreleme gibi deniz mühendisliği tekniklerini düzenleyerek iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik önemli tedbirleri de içermektedir.

Söz konusu bölgesel çalıştay, LP’ye katılım ve anlaşmayı uygulama konusunda bölgesel hazırlık durumuna ilişkin daha önce yapılan değerlendirmelere ve anlaşmaya henüz taraf olmayan ülkelerin sürece dahil olmasını desteklemek için hedeflenen ulusal yardımlar temelinde düzenlenmiştir.

Toplantıya katılan yetkililer, deniz kirliliği yönetimiyle ilgili hukuki çerçeveleri incelemiş olup izin verme, uyumluluk izleme, saha gözlemi ve uygulama için ulusal sistemlerin geliştirilmesini değerlendirdi. Ayrıca görüşmelerde, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün LP hükümlerinin uygulanması için belirlediği hedefe yönelik destekler ile anlaşmaya taraf olmayan ülkelere katılım sürecinde verilen yardımlar ele alındı.

Sonraki Süreç

İleriye dönük olarak, katılımcılar etkin bir uygulamanın sağlanması için koordinasyon ve iş birliğinin artırılmasına yönelik somut adımları belirledi. Yetkililer, LP’ye özel bir Güven Fonu aracılığıyla desteklenen, 10-14 Mart 2025 tarihleri arasında Guatemala’da düzenlenen Londra Sözleşmesi/Londra Protokolü (LC/LP) Bilimsel Gruplar toplantısına katılmaya teşvik edildi.

Çalıştay, bu yılın Dünya Denizcilik Günü teması olan “Okyanusumuz, Yükümlülüğümüz, Fırsatımız” sloganını öne çıkararak, deniz taşımacılığının deniz koruma ve okyanus kaynaklarının yönetimindeki merkezi rolünü vurguladı. Aynı zamanda, Birleşmiş Milletler’ in (BM) okyanus yönetişimi, biyolojik çeşitlilik ve mavi ekonomi konusundaki girişimleriyle uyum sağladı.

Kaynak: IMO (https://www.imo.org/en/MediaCentre/Pages/WhatsNew-2236.aspx)

3. Yeşil Denizcilik Dönüşümü

Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization-IMO), sürdürülebilir denizciliğin geleceğini şekillendiren yenilikçi teknolojileri ve dönüştürücü yaklaşımları ele alan yeni bir bilgilendirme videosu yayınladı. Söz konusu değişim, IMO 2023 Sera Gazı (Green House Gases-GHG) Stratejisi’nin iddialı hedefleri doğrultusunda ilerlemektedir.

IMO Genel Sekreteri Arsenio DOMINGUEZ; “Sera gazı emisyonlarını azaltmak ve iklim değişikliğiyle mücadele etmek için cesur adımlar atılması gerekiyor. Yeşil ve dijital dönüşüm sürecinde denizciliğin itici güç olabileceğini biliyoruz.” açıklamasında bulundu.

IMO Üye Ülkeleri, 2023 GHG Stratejisi kapsamında, uluslararası denizcilik faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonların 2050 yılı civarında net sıfıra ulaşmasını taahhüt etmektedir. Operasyonel ve teknik iyileştirmeler halihazırda enerji verimliliğini artırmakta, alternatif deniz yakıtlarının kullanımını teşvik etmektedir. Gemi işletmecileri, yakıt tüketimini azaltmak için yüksek kaliteli gövde kaplamalarına yatırım yapmakta ve rüzgar tahrik sistemlerini entegre etmektedir.

Şili’nin Birleşik Krallık Büyükelçisi H.E. Ximena FUENTES; “Hiçbir ülke bu stratejiyi tek başına uygulayamaz. Tüm çıkarlar göz önünde bulundurulmalı, özellikle de gelişmekte olan ülkelerin yeni yakıtlara güvenli bir şekilde uyum sağlayabilmesi için kapasitelerin artırılması gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

GHG Stratejisi’ndeki hedeflere ulaşmak için karşılaşılan zorlukların üstesinden gelmek üzere IMO tarafından çalışmalar gerçekleştirilmektedir. IMO Deniz Çevresini Koruma Komitesi (Marine Environment Protection Committee-MEPC) Başkanı Harry CONWAY, “Hepimizin farklı çıkarları var. Belirli bir hedef veya amaç etrafında fikir birliği sağlamalıyız.” açıklamasında bulundu.

GHG Stratejisi, geçiş sürecinde hiçbir aktörü geride bırakmayacak, kapsayıcı bir politika benimsemiştir. Fas Ouarzazate Güneş Kompleksi Direktörü Mustapha SELLAM; “Gelişmekte olan ülkelerin fırsatları ve potansiyelleri, sahip oldukları doğal kaynaklara bağlıdır. Bu yüzden enerji üretimi açısından büyük bir potansiyele sahipler.” ifadelerini kullandı.

IMO Genel Sekreteri Dominguez, yeşil denizcilik dönüşümünde herkesin bir rolü olduğunu belirterek tüm paydaşlara çözümün bir parçası olma çağrısında bulundu.

Alternatif deniz yakıtları ve teknolojilerine dair son gelişmeler IMO’nun “Geleceğin Yakıtları ve Teknolojiler Projesi” internet sitesinde yer almaktadır.

Kaynak: IMO (https://www.imo.org/en/MediaCentre/Pages/WhatsNew-2239.aspx)

Bilgilerinize arz/rica ederim.

                                                                                                         Saygılarımla,

                                                                                                          İsmet SALİHOĞLU
                                                                                                          Genel Sekreter