İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası’nın (DTO) Aralık ayı Meclis Toplantısı, 12 Aralık 2024 Perşembe günü yapıldı.

Oda Meclis Salonu’nda, İMEAK DTO Meclis Başkanı Başaran Bayrak başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, 2025 Yılı Merkez ve Şubeler Bütçelerinin sunumu yapıldı ve Meclis üyelerinin onayına sunuldu.

2025 yılı bütçesi hakkında bilgi veren İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, her yıl olduğu gibi 2025 Yılı Bütçesini de üye odaklı hizmet anlayışını sürdürerek, sektörün iktisadi menfaatlerini ve kamu yararını gözetmek ve korumak amacı ile şeffaf ve anlaşılır olarak hazırladıklarını belirtti.

Bütçeyi iki sacayağı üzerine şekillendirdiklerini belirten Tamer Kıran, bunları; Oda’ya yüklenen kamusal nitelikteki görevlerin eksiksiz bir biçimde yerine getirilmesi ve Türk denizcilik sektörüne yararlı hizmetlerde bulunulabilmesi olarak sıraladı.

Oda olarak denizcilik eğitimine destek vermeyi en önemli görev saydıklarını belirten Tamer Kıran, 2025 Yılı Bütçesi’nin, Bağış ve Yardımlar Faslında bulunan Yüksek Öğretim Kurumları ve Türk Deniz Eğitim Vakfı’na (TÜDEV) Yardımlar maddesine ayrılan payın toplam bütçenin %27,41’ine tekabül ettiğini belirterek, şunları söyledi:

“Uzun bir süredir bu oranı bütçemizin yaklaşık yüzde 50 oranında belirliyorduk. Bu oransal düşüşün en önemli nedeninin; Odamızın ve Türk Denizcilik camiamızın gözbebeği Piri Reis Üniversitesi’nin kampüs inşaatı ve diğer eklentilerinin yapımı için zamanında almış olduğu tüm kredilerin geri ödemesinin, 15 Kasım 2024 tarihinde yaptığımız son ödeme ile tamamlanmasından kaynaklandığını çok büyük bir memnuniyetle ifade etmek isterim. PRÜ Mütevelli Heyeti Başkanlığı görevini devraldığım 19 Temmuz 2019 tarihinde; Üniversitemizin Kredi Anapara artı faiz borcu 61 milyon dolar civarındaydı. Hamdolsun aradan geçen 5,5 yıllık süreçte bu borcun tamamını ödemek nasip oldu ve üniversitemizi kendi ayakları üzerinde duracağı bir yapıya getirme sözümüzü yerine getirmiş olduk. Tabii bunda Katar’dan aldığımız projenin de büyük katkısı olduğunu belirtmek isterim.”

Tamer Kıran, artık PRÜ’ye kuruluşu döneminde YÖK’e verilen taahhüt oranında bir kaynak aktarılacağını, bundan sonra üniversitenin gelişimi ve eğitim kalitesinin yükseltilmesi amacıyla yapılması gerekecek yatırımlar için ihtiyaç duyulan kaynağı Meclis üyelerinin onayıyla yine Oda’nın sağlamaya devam edeceğini söyledi. Kıran, Oda bütçesinde eğitime ayrılan payda, diğer üniversitelere yapılacak yardımların da yer aldığını hatırlattı.

Konuşmanın ardından yapılan oylamada Oda’nın 2025 Yılı Genel Bütçesi, Meclis üyelerinin oy birliğiyle kabul edildi.

Suriye’deki Yeni Dönem

Daha sonra tekrar söz alan Tamer Kıran, güncel konularda değerlendirmelerde bulundu. Umutla başlanılan 2024 yılının da artık takip etmekte zorlanılan gündemlerle tamamlandığını belirten Tamer Kıran, ülkemizin yanı başında cereyan eden Rusya-Ukrayna savaşını, İsrail’in Filistin ve bölge ülkelerine saldırılarını takip ederken, Suriye’de 50 yıldan fazla süredir yönetimi elinde tutan Esad rejiminin son bulduğunu kaydetti.

Suriye’de artık Türkiye için de müspet sonuçlara vesile olmasını umduğumuz yeni bir dönemin başladığına dikkat çeken Tamer Kıran, Şöyle devam etti:

“Suriye’de istikrarın sağlanması durumunda ülkemizdeki Suriyelilerin geri dönüşlerinin hızlanması beklenebilir. Bu durumun olası ekonomik, sosyal, siyasal sonuçlarını önümüzdeki dönemde uzunca süre tartışmaya devam etme ihtimalimiz yüksek görünüyor. Yine savaş yıllarında büyük tahribata uğrayan altyapının ve şehirlerin yeniden inşasının dolaylı yoldan Türkiye ekonomisine önemli katkıları ortaya çıkabilir. Irak‘la beraber Suriye’nin olası yeniden inşa sürecinde ülkemizin vereceği katkılar hem bu bölgelerin normalleşme eğilimine hem de Türkiye ekonomisinin gelişimine destek sağlama potansiyeli barındırdığını belirtmek isterim.”

Ekonomik Gelişmeler

Küresel ekonomide ABD’nin yeni Başkanı Trump‘ın ikinci döneminin olası etkilerinin tartışılmaya devam ettiğini belirten Tamer Kıran, şöyle devam etti:

“Trump’ın ticaret savaşının kuşkusuz en büyük hedefi Çin, ardından Avrupa Birliği olacaktır. Demografik yapısı nedeniyle iç talebi zayıf olan Avrupa Birliğinin büyüme hızının daha da yavaşlaması beklenirken, Meksika, Kanada ve Vietnam Trump’ın hedefinde olan diğer ülkeler olacak görünüyor. Trump döneminde beklenen diğer bir gelişme ise artan bütçe açıkları ve daha hızlı büyüyecek bir ekonomi ile ABD’de enflasyon beklentilerinin yükseleceği yönünde. Tüm bu gelişmelerin yansıması olarak daha iyi büyüyen ve daha yüksek enflasyonla daha yüksek faiz vermeye aday ABD dolarının diğer paralara ve özellikle Euro’ya karşı bir süre güçlü kalmaya devam etmesi çok olası görünüyor.”

Türkiye ekonomisinde açıklanan üçüncü çeyrek büyüme rakamının Türkiye ekonomisinin %2.1 büyüdüğünü gösterdiğini belirten Tamer Kıran, “Bu veri ikinci çeyreğin biraz altında olmakla birlikte büyümede sert bir yavaşlama sinyali vermiyor. Veriler 2. çeyreğe göre sanayideki yavaşlamanın hızlandığını, iç talepteki büyüme hızının ise yükselmekte olduğunu gösteriyor.” dedi.

Dördüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergelerin de iç talepteki toparlanmanın daha da güçlenerek devam ettiğini gösterdiğini belirten Tamer Kıran, konut satışları, otomobil satışları, perakende satışlar, tüketici güven endeksleri ve bunun altında izlenen tüketim eğilim endekslerinin iç talepte canlanma sinyalleri verdiğini söyledi.

Tamer Kıran, “Açıklanan Kasım ayı enflasyon rakamlarının Merkez Bankası’nın tahminlerinin üzerinde gelmeye devam etmesi, aylık Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) %2,24, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’nin (Yİ-ÜFE) ise %0,66 olması, yıllık TÜFE artışı %47 civarında iken yıllık Yİ-ÜFE’nin %29’larda seyretmesi yaşadığımız enflasyonun ağırlıklı olarak maliyet değil daha çok talep kaynaklı bir enflasyon olduğuna dair sinyaller veriyor.” diye konuştu.

Küresel Deniz Ticareti

Küresel deniz ticaretinde de Kızıldeniz’de yaşanan aksaklıkların küresel denizyolu taşımacılığını etkilemeye devam ettiğini belirten Tamer Kıran, “2024 yılının tamamlanmasına az bir zaman kala son verilere göre gemilerin daha uzun rotalara yönelmesiyle küresel deniz ticaretinin ton mil bazında 2024 yılında %6,5 artışla, 2010 yılındaki %8,8 seviyesindeki artıştan bu yana en hızlı büyümeyi kaydedeceği, ton bazında ise %2,4 artarak 12,6 milyar tona ulaşacağı öngörülüyor.” dedi.

Uzun dönem için tahminlere bakıldığında Kızıldeniz’deki aksaklıklar gelecek yıl devam etse de ton-mil büyümesinde bir gerileme beklendiğine işaret eden Tamer Kıran, “ABD’nin, Çin, Meksika ve Kanada'dan ithalatlara ek tarifeler getirmesi olasılığı, bu ülkelerden ABD'ye yapılan deniz yoluyla ticaretin, toplam küresel deniz ticaretinin ton-mil cinsinden %2,9'unu kapsadığı düşünüldüğünde büyümeyi etkileyecek önemli bir potansiyele sahip olduğu görülüyor.” diye konuştu.

Türk denizcilik sektörünü 2024 yılında büyüme ve dönüşüme odaklanırken, 2024 yılı itibarıyla Türk denizciliğinin taşıma kapasitesi dünyanın en büyük filosunu kontrol eden ülkeler arasında 52 milyon DWT ile 11. sıraya yükseldiğini belirten Tamer Kıran, ayrıca ülkemizin, Asya ve Avrupa arasındaki stratejik konumuyla yıllık 12 milyon TEU üzerindeki konteyner işlem hacmi ve 600 milyar doları aşan dış ticaret hacmiyle lojistik ve deniz taşımacılığında önemli bir merkez olmaya devam ettiğini hatırlattı.

2025 Yılının Öncelikli Konuları

Deniz Ticaret Odası yönetimi olarak her zaman daha iyisini başarma sorumluluğuyla, var güçleriyle çalışmaya devam ettiklerini belirten Tamer Kıran, 2025 yılında Denizcilikte Yeşil Dönüşüm ve buna bağlı gelişmelerin yine çok yakından takip edecekleri gündem maddelerinden biri olacağını söyledi.

Denizcilik sektörünün sürdürülebilirlik hedeflerine bağlı kalarak çevre dostu teknolojilere ve alternatif enerji kaynaklarına yönelmek zorunda olduğunu belirten Tamer Kıran, küresel denizcilikte yeşil dönüşüm maliyetinin, BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından 2050 yılına kadar yılda 90 milyar dolar olarak tahmin edildiğini kaydetti.
Tamer Kıran, “Ülkemiz filosunun dünya filosunun % 2 sini oluşturduğu kabul edilirse, yatırım finansman ihtiyacı yılda 1.8 milyar dolar olarak ortaya çıkarken, bu durum ülkemiz denizciliğinin yeşil dönüşümü için finansal kaynak ve metotlara ihtiyacı bulunduğuna işaret etmektedir.” dedi.

Diğer taraftan, AB’nin Yeşil Mutabakatı kapsamında denizciliğin Emisyon Ticaret sistemi (ETS) kapsamına alınması ve denizcilikte yakıt girişimi (FuelEUMaritime) regülasyonlarını çıkararak limanlarına gelen gemilerden yılda 5 milyar euro emisyon izni toplaması öngörüldüğünü belirten Tamer Kıran, Türk sahipli deniz ticaret filosunun AB’ye emisyon izni kapsamında yılda 200 milyon euro ödemesi, FuelEUMaritime kapsamı ile bu rakamın 2030 yılından sonra hızla artmasının beklendiğine dikkat çekti.

Tamer Kıran, “Sonuç itibarıyla acımasız bir rekabetin sürdüğü küresel denizcilik arenasında bu kaçınılmaz dönüşüm için ülkemizin mütekabiliyet kapsamında kendi ETS sistemini kurarak gemilerimizin, limanlarımızın ve tersanelerimizin yeşil dönüşümünün sağlanmasının mümkün olacağını bir kez daha belirtmek istiyorum. Ayrıca sektörümüze devlet desteğinin arttırılması ve özel teşvik programlarının yaratılması hususunda çalışmalarımızı sürdüreceğimizi de belirtmekte fayda görüyorum.” diye konuştu.

Bir diğer önemli konunun da sektördeki nitelikli iş gücü eksikliği hususunda olacağını belirten Tamer Kıran, oldukça pahalı bir eğitim olan denizcilik eğitimini tamamlayarak okullarından mezun olan deniz insanlarının, denizcilik sektörünün içinde kalmaları ve aldıkları yeterlik belgeleri ile gemilerde Zabitan, Kaptan ve Çarkçıbaşı olarak görev yapmalarını sağlamak arzusunda olduklarını belirtti.

Bu kapsamda, Oda ile Piri Reis Üniversitesi tarafından yürütülmekte olan “Denizcilik Eğitimi Alan Öğrencilerin İlişkin Durum Analizi” Projesi başlatıldığını belirten Tamer Kıran, projenin tamamlanmasıyla bu sorunun çözümüne katkı sağlayacak önemli veriler elde edileceğine olan inancını dile getirdi.

İstanbul Yenikapı Mendireği Projesi

Tamer Kıran ayrıca, İstanbul Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) ile Oda şirketi İMEAK Kıyı İşletmeciliği ve Çevre Yönetimi A.Ş. tarafından işletilecek İstanbul Yenikapı Mendireği projesi hakkında da Meclis üyelerine bilgi verdi.

Kıran, “Yenikapı bölgesinde 19.302,72 metrekarelik alan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın, 2 Eylül 2024 tarihli oluru ile İstanbul Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı'na (YİKOB) tahsis edildi. İstanbul Valiliğinin talebi üzerine Odamız Şirketinin YİKOB ile ortak olarak işletmesi sağlandı.” dedi.

İstanbul Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ile Oda adına İMEAK Kıyı İşletmeciliği ve Çevre Yönetimi A.Ş. arasında, Valilik tarafından işletilen otoparkın dışında kalan alanın işletilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen bir protokolun 11 Kasım 2024 tarihinde imzalandığını belirten Tamer Kıran, “Bundan sonra İstanbul Yenikapı Mendireği olarak belirlenen bölgeyi içeren bu alan, ilgili mevzuat doğrultusunda, deniz ve kara taşıtlarının yanaşma, bağlama, palamar, barınma ve ayrılma işlemleri için YİKOB ve Odamız Şirketi tarafından işletilecektir.” diye konuştu.

Tamer Kıran, geleceğe umutla bakarken, 2025 yılının denizcilik sektörümüze, ülkemize ve tüm dünyaya mutluluk, barış ve huzur getirmesini diledi, herkesin yeni yılını kutladı.
1 Ocak’ta mübarek üç ayların başlayacağını, 2 Ocak’ta Regaip Kandili’nin idrak edileceğini belirten Tamer Kıran, mübarek gün ve gecelerin ülkemize, İslam alemine sağlık, huzur, bereket getirmesini, hayırlara vesile olmasını temenni etti.

Toplantıda, Altınbaş Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Çağrı Erhan, "2025'e girerken Türk dış politikasının öncelikleri: fırsatlar ve tehditler" konulu sunum yaptı.